Tại các đô thị lớn, đặc biệt là siêu đô thị như Thượng Hải, vấn đề không gian công cộng đang đối mặt với thách thức kép: thiếu cả về số lượng lẫn chất lượng. Trong khi đó, nhu cầu của người dân về không gian công cộng chất lượng cao ngày càng tăng, giữa bối cảnh mật độ dân cư cao và tài nguyên môi trường hạn chế.
Trước thực trạng này, Thượng Hải đã chuyển hướng từ phát triển mở rộng sang nâng cấp và tái cấu trúc hạ tầng hiện hữu. Một trong những chiến lược nổi bật là khai thác không gian dưới gầm cầu – khu vực trước đây thường bị bỏ quên – để chuyển hóa chúng thành những không gian công cộng sống động.
Eden Landscape xin giới thiệu 2 dự án cải tạo không gian gầm cầu độc đáo tại Thượng Hải do FISH Design thực hiện, như một mô hình truyền cảm hứng cho các đô thị có mật độ cao tại Việt Nam.
1. Shanghai Super Tube
Tổng diện tích cải tạo khoảng 1880 mét vuông. Không gian dưới gầm cầu được tái cấu trúc với các tiện ích đi bộ, nghỉ chân, điểm chụp ảnh và tổ chức hoạt động cộng đồng.
Lấy cảm hứng từ những ống dẫn khí màu vàng còn sót lại, nhóm thiết kế đã biến chúng thành biểu tượng của ký ức. Những đường ống được tái sử dụng thành ghế ngồi, hàng rào, điểm nhấn trong không gian. Tất cả được phủ lớp áo mới theo phong cách Memphis: hình khối táo bạo, màu sắc rực rỡ, tinh thần lạc quan và phá cách.
Dự án đã loại bỏ bức tường ngăn cách, tạo thành tuyến đi bộ liên hoàn xuyên suốt quận Trường Ninh, kết nối Công viên Trung Sơn và Trung tâm thương mại 88. Đi cùng là hệ thống dịch vụ cộng đồng như quán cà phê, nhà hàng, cửa hàng tiện ích, góp phần kích hoạt kinh tế địa phương và nâng cao chất lượng sống.
Mặc dù mới khai trương vào ngày đầu năm mới 2024, nhưng nơi đây đã trở thành một trong những địa điểm không thể bỏ qua đối với giới trẻ. Từ không gian từng bị quên lãng, Shanghai Super Tube trở thành vùng đất nuôi dưỡng nghệ thuật đường phố và tinh thần đô thị đương đại.
2. Shanghai Lowline Park
Dự án nằm dưới tuyến đường vành đai trung tâm và bên cạnh sông Tô Châu. Mặc dù nằm ở trung tâm thành phố, nhưng địa điểm này lại buồn tẻ, hoang vắng và tối tăm. Giao thông phức tạp và không gian bị chia cắt được bao quanh bởi đường cao tốc và cơ sở hạ tầng khác.
Để tạo ra không gian mở hấp dẫn FISH Design đưa ra chiến lược thiết kế:
- Sử dụng các khối màu đậm và nghệ thuật graffiti với các chủ đề động vật: hồng hạc, báo săn, ngựa vằn tạo năng lượng trẻ trung, thắp sáng không gian gầm cầu.
- Kết hợp cảnh quan, sân thể thao, đường dạo bộ và tiện ích công cộng.
Thiết kế đã biến đổi hoàn toàn không gian khó chịu này thành một điểm đến hấp dẫn.
Trong dòng chảy phát triển của đô thị hiện đại, việc tận dụng từng mét vuông không gian để phục vụ cộng đồng không còn là lựa chọn, mà là một xu hướng tất yếu. Những dự án như Shanghai Super Tube hay Lowline Park là minh chứng rõ nét cho tư duy thiết kế tiến bộ: không chỉ cải tạo hạ tầng mà còn khơi dậy ký ức, sáng tạo nghệ thuật tạo nên sức sống cộng đồng tại nơi từng là cùng tối bị lãng quên.
Nguồn: Landezine, WLA