Trong bối cảnh đô thị hóa diễn ra nhanh chóng và tác động của biến đổi khí hậu ngày càng rõ rệt, bài toán về thoát nước, chống ngập úng và tái tạo sinh thái đô thị đang đặt ra những yêu cầu mới đối với người làm thiết kế cảnh quan. Đòi hỏi chúng ta không chỉ tạo nên những không gian xanh đẹp, độc đáo mà còn phải tích hợp các giải pháp hạ tầng bền vững vào trong thiết kế.

Bioswale (rãnh sinh học) là một trong những giải pháp như vậy – nhỏ gọn, khả thi, linh hoạt trong ứng dụng, nhưng hiệu quả mang lại lại vượt trội so với chi phí đầu tư ban đầu.

Nguyên lý hoạt động của bioswale

Bioswale là một rãnh nông có đáy thấm, được gia cố bởi:

  • Lớp vật liệu lọc (cát, sỏi, đất cải tạo)
  • Cây trồng bản địa có khả năng chịu ngập úng và hệ rễ phát triển

Hệ thống này hoạt động theo nguyên lý:

  • Thu gom nước mưa từ các bề mặt không thấm (mái, đường, vỉa hè)
  • Làm chậm dòng chảy, tạo điều kiện lắng, lọc tự nhiên
  • Thẩm thấu nước vào đất, giảm tải cho hệ thống cống ngầm
  • Loại bỏ ô nhiễm thông qua cơ chế lọc sinh học và hấp phụ bởi đất và rễ cây

Tùy mục tiêu thiết kế, bioswale có thể kết hợp với biocell, hồ sinh học để tạo thành một chuỗi xử lý nước mưa hiệu quả.

Ứng dụng bioswale trong thiết kế cảnh quan

Trong thiết kế cảnh quan, bioswale là một giải pháp tích hợp giữa xử lý kỹ thuật và tổ chức không gian xanh, với khả năng đáp ứng đồng thời các yêu cầu:

  • Thoát nước tại chỗ
  • Mở rộng diện tích thẩm thấu tự nhiên
  • Tăng tính sinh thái và thẩm mỹ cho cảnh quan

Tại nhiều thành phố của Hà Lan, Mỹ, bioswale được thiết kế tích hợp vào vỉa hè khu dân cư, biến đường phố thành một hệ sinh thái xử lý nước mưa tự nhiên. Hay như ở Trung Quốc, bioswale là một phần quan trọng trong các dự án tái thiết đô thị và công viên sinh thái, giúp làm sạch nước, tăng khả năng hấp thụ, lưu trữ nước mưa giúp giảm áp lực cho các đô thị mật độ cao tại đây.

Tại Việt Nam, Eden Landscape cũng đang tiếp cận bioswale như một giải pháp thiết kế linh hoạt, có thể triển khai trong nhiều loại hình dự án:

  • Khu đô thị mới: bố trí tại các tuyến đường nội khu, dải phân cách, hành lang đi bộ
  • Công viên và không gian công cộng: tổ chức bioswale như hệ thống mương dẫn kết hợp cây xanh bản địa
  • Khu nghỉ dưỡng sinh thái: tận dụng bioswale như yếu tố cảnh quan sinh thái và xử lý nước mưa tại chỗ

Điểm mạnh của bioswale là có thể “ẩn mình” trong cảnh quan như một dải cây mềm mại, hoặc trở thành điểm nhấn tổ chức không gian – tùy theo chiến lược thiết kế.

Trong album sau, Eden Landscape giới thiệu những thiết kế ứng dụng bioswale thành công trên thế giới – từ đường phố, vỉa hè cho đến công viên, khu dân cư sinh thái.

Đây là những minh chứng rõ ràng cho tư duy thiết kế cảnh quan bền vững – nơi mỗi dòng chảy được giữ lại, lọc sạch và trả về với đất.

Eden Landscape