Giữa những khu đô thị hiện đại, đôi khi có những loài cây mang trong mình cả ký ức của vùng đất.

Cọ ta, loài cây đặc trưng của vùng đồi trung du miền Bắc như Hòa Bình, Phú Thọ cũ, từng là hình ảnh quen thuộc trong ký ức về “rừng cọ đồi chè”. Ngày trước, cây cọ mang lại giá trị kinh tế đáng kể cho người dân miền núi: lá cọ dùng để lợp mái nhà, đan chổi; thân cọ đặc có thể làm cốp pha trong xây dựng; còn quả cọ lại là một thứ quà dân dã, được xem như đặc sản vùng trung du.

Thế nhưng theo thời gian, khi đời sống và kinh tế thay đổi, những giá trị đó dần mất đi. Người dân bắt đầu giảm diện tích trồng cọ, chuyển sang các loại cây có hiệu quả kinh tế cao hơn. Dẫu đẹp và giàu bản sắc, cây cọ ta bị xem là “kém giá trị”, bị chặt bỏ ở nhiều nơi.

Khi thiết kế dự án Xanh Villas (xã Tiến Xuân, huyện Lương Sơn, Hòa Bình – nay thuộc Hà Nội), Eden Landscape nhận thấy ở cọ ta một vẻ đẹp rất thơ và là một hình ảnh gần gũi gắn với ký ức của biết bao người. Thay vì chặt bỏ, tại sao không trao cho nó một sứ mệnh mới?

Nghĩ là làm, Eden đã đưa cọ ta vào trong thiết kế cảnh quan Xanh Villas, tạo nên dấu ấn riêng mang đậm tinh thần bản địa. Chúng tôi trực tiếp di dời, phục hồi và trồng lại những cây cọ ta đang bị bỏ đi ngay tại vùng đất này.

Cọ ta là loài cây thân thẳng, dạng cột, lá cọ ta có hình quạt lớn, xòe rộng, mọc tập trung ở đỉnh cây. Cây có sức sống tốt và khả năng thích nghi cao với nhiều môi trường. Tuy vậy, quá trình di dời và trồng mới đòi hỏi kỹ thuật nghiêm ngặt cùng thời gian chăm sóc lâu dài. Đất tơi xốp là điều kiện lý tưởng giúp cây bén rễ, trong khi ứ nước có thể khiến cây yếu hoặc chết. Vận chuyển không được để dập nõn, nứt vỡ bầu, khi trồng phải gọt rễ sát bầu hoặc loại bỏ các rễ bị dập nát, nếu có cùng loại đất tương tự như nơi chúng sinh ra thì sự thích nghi sẽ dễ dàng hơn. Thông thường, phải mất từ 6 tháng đến 1 năm mới có thể đánh giá chính xác khả năng thích nghi của cây.

Với sự tôn trọng giá trị bản địa cùng tinh thần học hỏi và nghiên cứu chuyên sâu, Eden đã trồng thành công cọ ta trong Xanh Villas. Tại thời điểm thực hiện dự án năm 2010, việc khai thác yếu tố thẩm mỹ và tính biểu tượng của cây trong thiết kế cảnh quan không chỉ làm giàu thêm giá trị văn hóa bản địa mà còn mang tới nguồn thu nhập tốt hơn cho người dân thay vì chặt bỏ loài cây này một cách lãng phí.

Ngày nay, khi đến với Xanh Villas, ta dễ dàng bắt gặp hình ảnh “rừng cọ, đồi chè” vừa thơ vừa sinh thái, rội về vùng ký ức thân quen của biết bao người. Từ những hoài nghi ban đầu, cọ ta đã chiếm được cảm tình của cả giới chuyên môn và chủ đầu tư, trở thành một lựa chọn được ưa chuộng trong thiết kế cảnh quan.

Eden Landscape