THIẾU SÂN CHƠI TRONG ĐÔ THỊ

Có quá nhiều chuyện để nói về sân chơi công cộng tại Hà Nội.

Hàng loạt các sự kiện bi hài xảy ra do hệ lụy thiếu sân chơi cho người dân đô thị. Như sự việc vỡ trận tại công viên nước Hồ Tây hồi tháng 4 vừa qua, nguyên nhân dẫn đến tình trạng hỗn loại ấy là gì? Tại sao lại có quá nhiều lượng khách đến với công viên nước như vậy, do sức chứa của công viên nước quá ít hay nhu cầu về sân chơi hiện đại và miễn phí của người dân quá cao. Nếu như có nhiều hơn những nơi vui chơi giải trí công cộng hiện đại dành cho người dân thủ đô thì sự việc đáng tiếc tại công viên nước Hồ Tây có xảy ra.

Hay việc du lịch hành xác dịp nghỉ lễ 30/4, 1/5 bỏ qua vấn đề về chất lượng của dịch vụ du lịch thì có thể thấy nhu cầu thư giãn, tìm về với thiên nhiên là rất cao khiến nhà nhà người người đi du lịch. Điều này là dễ hiểu khi cuộc sống đô thị ngột ngạt, công việc, học hành căng thẳng trong khi không gian thư giãn, vui chơi là quá ít hay có thì khá đắt đỏ không thể đáp ứng nhu cầu thường xuyên của đại đa phần dân cư đô thị.

Gần đây, trong đợt nắng nóng đỉnh điểm những hình ảnh tắm mát của người lớn, trẻ con ở hồ Tây hay hồ Linh Đàm và một số hồ lớn nhỏ trên địa bàn thành phố đã trở nên quen thuộc. Thời tiết nắng nóng, nhà cửa chật chội và phố xá không cây xanh nên tắm hồ là lựa chọn của nhiều người. Theo chia sẻ của người dân sống quan hồ Linh Đàm thì: “Nắng và nóng lắm mà bể bơi lại ít, giá cả lại chưa thực sự phù hợp với người dân chúng tôi nên buộc gia đình tôi phải xuống hồ tắm, chứ nếu có điều kiện hơn thì cũng chẳng tắm ở đây làm gì”.

Nghỉ hè là thời gian học sinh, sinh viên được nghỉ ngơi thư giãn, nhưng đối với trẻ em thành phố thì nghỉ hè lịch học còn căng thẳng hơn. Thiếu sân chơi cho thanh thiếu niên, các bậc phụ huynh không thể đánh cược tương lai của con cái khi để chúng giam mình trong bốn bức tường hay ngồi hàng giờ với những trò điện tử đầy tính bạo lực. Không còn giải pháp nào hơn là việc học thêm dịp hè, từ các môn năng khiếu để phát triển tài năng của trẻ đến việc bổ xung kiến thức chuẩn bị cho năm học mới. Liệu có quá thiệt thòi cho thế hệ tương lai của thủ đô?...

Sân chơi ở Hà Nội đang “biến mất” như thế nào?

Hà Nội một thành phố vốn được xây dựng với định hướng phát triển không gian công cộng nên ngay cả trong thời kỳ kinh tế khó khăn (1954 – 1990) vẫn luôn dành ra những không gian để làm sân chung giữa các khu nhà ở mới xây.

Theo tư liệu bản đồ của Trung tâm Lưu trữ Quốc gia 1 và cuốn sách “Hà Nội: 10 thế kỷ đô thị hóa” các khu nhà ở được xây dựng trong giai đoạn 1955 – 1985 luôn dành 50-60% diện tích cho cây xanh và sân chơi, sân chung, lối đi trong khu dân cư.
Vậy thì, tại sao số lượng sân chơi và các khoảng không gian công cộng của Hà Nội lại ngày bị thu hẹp, “biến mất” trong khi nhu cầu sử dụng ngày càng tăng?

Dạo một vòng Hà Nội chúng ta có thể nhận thấy một thực trạng đó là từng mét đất công cộng bị người dân chiếm dụng vào mục đính kinh doanh buốn bán, họp chợ, trông xe. Nhiều sân chơi gần như bị “bỏ rơi”, không được đầu tư, duy tu, cứ thế xuống cấp, hư hỏng dần.

Quanh khu tập thể Nam Đồng, khu tập thể Trung Tự, Bách Khoa, Nguyễn Công Trứ, Văn Chương, Giảng Võ, Quỳnh Mai… có rất nhiều những quán bia, những bãi trông xe. Một vài chị em phụ nữ, các cụ già đeo khẩu trang đi bộ trên những con đường, vừa đi vừa phải nhớn nhác tránh xe máy, ô tô. Sẽ rất khó thấy cảnh những đứa trẻ chạy chảy vui đùa ở đây.

Không chỉ có sân chơi công cộng trong các khu chung cư cũ bị mất đi khoảng không gian sinh hoạt cộng đồng hiếm hoi, mà ngay cả ở những khu đô thị mới như khu đô thị Trung Hòa Nhân Chính cũng không hề có khoảng không gian nào được đặt thiết bị chơi cho trẻ con hay dụng cụ tập thể dục cho người già. Các khoảng không gian chung giữa các tòa nhà này cũng dày đặc ô tô, xe máy và hàng quán.

Công viên Thống Nhất và Vườn thú Thủ Lệ từng là địa chỉ hấp dẫn của thiếu nhi, không chỉ thu hút các em nhỏ của Hà Nội mà vào mỗi dịp lễ tết còn đón tiếp rất nhiều trẻ em ở khắp các địa phương khác về tham quan, vui chơi. Nhưng khoảng chục năm trở lại đây, các loài thú quý hiếm ở Vườn thú Thủ Lệ không được bổ sung, thậm chí ngày một ít đi, các đồ chơi ở đây cũ kĩ, không được nâng cấp hay thêm mới những trò chơi. Trong khi đó tràn ngập trong vườn thú là các trò chơi thu tiền, các hàng quán ăn uống mọc lên la liệt.

Công viên Cầu Giấy dù mới mở cửa hơn một năm nay nhưng đã nhanh chóng trở thành địa chỉ vui chơi của nhiều người đặc biệt là những gia đình có con nhỏ, do nơi đây hội tụ đủ các yếu tố sạch, đẹp, thoáng mát cùng với nhiều trò chơi vận động cho trẻ nhỏ… Đây là một trong số ít các công viên ở Hà Nội đáp ứng được nhu cầu đa dạng của dân cư, từ người già, thanh niên cho đến trẻ em. Tuy nhiên, gần đây, công viên này cũng bắt đầu có biểu hiện quá tải do lượng người đến chơi ngày một đông.

Việc thiếu hụt nghiêm trọng không gian công cộng đang khiến cho chất lượng sống của người dân đô thị ngày một giảm sút.

Tìm sân chơi cho người dân thành phố ở đâu?

Sử dụng diện tích đất xen kẹt, tăng quỹ đất công cộng, xây dựng thêm những khu vui chơi công cộng hiện đại phục vụ nhu cầu của người dân là điều cần thiết. Mặt khác cải tạo những khu vui chơi cũ kỹ, thiết kế phù hợp hơn với nhu cầu của người dân thành phố trong cuộc sống hiện đại ngày nay. Giải tỏa không gian công cộng bị sử dụng sai mục đích. Lên kế hoạch chuyển đổi những nhà máy cũ trong nội thành thành sân chơi cho trẻ em, người già.

Đồng thời, nâng cao ý thức người dân tại những nơi công cộng để chúng là sân chơi dành cho tất cả mọi người. Khơi dậy những phong trào trong quần chúng như việc trang bị tiện nghi tập luyện, vui chơi cho những khu sân chơi công đồng của chính khu dân cư sinh sống.